Zihnin Retrospektif Kolajları: Vanilla Sky

İllüzyonun güvenli cenneti mi, gerçeğin acı verici özgürlüğü mü? Zihnin Retrospektif Kolajları: Vanilla Sky filminde hiç bu kadar derinden, ustaca işlenmemişti bu konu.

”Bana bilinçli rüya sattınız. ” ”Uyanmak istiyorum.” Yaşamımızda bir sorun çıktığında devreye girecek bir teknik destek var mıdır ? Bilinçli Rüya ( Lucid Dream ) dediğimiz bir yaşamı satan şirket ve bu yaşam için imzalanan sözleşme. Vanilya renginden bir gökyüzüne sahip yaşamı satın almak ve bunun için sözleşme imzalamak ister miydiniz ? Bitmeyen Yaşam Şirketi ( Life Extention ) Litereal Leap of Faith = Kaderin sıçramasını size sunuyor.

Bazıları MIT’de keşfeder bazıları ise çoktan keşfedif sanat haline getirmiştir bile. Zihnin sembolik yapısı ile oynamayı başaran yönetmenler, diziler ve filmler her zaman bir şeyler anlatır. İnsan zihnine takıntılı olan David Lynch, Stanley Kubrick gibi sanatçıların sembolik mesajları bugün M.I.T ya da Harvard’da bilimsel keşif haline geldi. Evet saçma değil bu ! Yaşamın yeni formu üzerine yapılan deneysel süreçler bir zamanlar sinemanın elindeydi. Peki bu sembolik anlatımlar gerçeklik algımızı nasıl değiştirir ?

Dizi karakterlerini başka dizi karakterleriyle karıştırmak istiyorum bu yazıda. Dizideki bir karakterin ve kurgunun paralel bir evrende başka karakterler ve olaylar ile anlık iletişime girdiğini düşünelim. Radiohead tarzı bir parazitlenme görüntüyü ve akışı bozsun. Örneğin True Detective’deki Rust Karakteri Vanilla Sky filmine transfer olsun filmin ortasında. Olayların akışını değiştirmek isteyelim en azıdan kurguda bir çatlak yaratalım. Bilinçaltı sorun çıkardığında uzaktan teknik destek müdahalesi yapan şirket çalışanı olan Rust, David’in kulağına ne fısıldardı ? ” Wake up David.” yeterli olur muydu ?

Sorun ya da aksaklık gideren, protokollleri check eden bir teknik destek ekibi kişinin yaşamının ve zihninin akışını istediği şekilde değiştirebiliyor. Kişinin hayal etttği rüyadan onu uyandıracak herhangini bir aksaklığa müdahale gerçekleşiyor. Vanilla Sky, satın alınmış bir rüyanın yaşamın günlük hatırlatıcıları olan müdahalelere karşı bir savunma hattı kuruyor zihinde.

Travmalar Hafıza Oyunları Yaratır

Sofia’ yı kafasında yaratan David’in kendi zihninin oyunlarını ona açıklayacak ya da fısıldacayak bir Rust karakteri fena olmazdı. ”Aklın Devrimi” diye fısıldayan şirket mesajları Timothy Learry tarzı bir pazarlama sloganı kullanıyor filmde . O da ”Beynin tanrıdır” diyordu nitekim 1960’larda Harvad’tan atıldıktan sonra.

Zihnin Retrospektif kolajları, çok derin duygular hissettiren sembolik bir görü. Yaşamın göz önünden kareler şeklinde geçmesi gibi. İstenilen tesadüflerin ( Serendipitues ) ateşe yakıt olduğu akışkan-huzur verici bir rüya.

Zihnin oynunda Rust karakteri Teknik Destek’ten olup David’i yönlendirebilir miydi? imgelem, gerçeği manipüle eden bir teknolojiye dönüşmüştür Vanilla Sky filminde.

Kontrolden çıkan bir rüya ya da kontrolden çıkan hayaller, yansıtıyor film. O kişiler olmak , o hayaldeki el ele tutuşan çiftlerin yüzlerinin bizler haline gelmesi. Bu noktada şirket David’e karşı bir uyarıda bulunuyordu. Bilinçaltınız size ibr oyun oynayabilir, bu sözleşme de var zaten. Ama buan değer demişlerdi David’e. Fakat rüyanın kontrolden çıkması durumunda yaşamın travmaya döneceğini görüyoruz filmde..

Teknik destekten bir ekip David’i etkileyen İspanyol güzeli Sofia ‘yı bir parazit olarak görür. Ve David ‘i uyarır. Sofia David’in eşiti bir insan değildir. Sofia, David’in gözünde ideal bir kadın, arzunun milimetrik tonlarını içeren modern bir Femme Fatale’dir. Diğer yandan ona aşık olan Julie ise David’in çoktan ”elinde olan” bir kadındır. Julie’deki derinliği kavrayamayan David ise bizzat Julie’nin gazabına uğrar. Trafik kazasında yüzünü kaybeder.

Zihnin Retrospektif Kolajları: Vanilla Sky Ve William Blake

Bu sahneden sonra artık bölünmüş bir zihnin kendisini flashbacklerle aramaya çalışmasına şahit oluruz. Maskeler devreye girer. Özgüven kırılır, yaşam arzunun zorbaca tavrı yüzünden altüst olmuştur. Fakat bilinçli rüya bir şekilde kırık camlardaki çatlak yansımalar halinde David’in gözünün önünden akar ve neyin gerçek olup olmadığını bür türlü bilemez.

Gerçeğin kompartımanlara ayrılmış kolajlar olduğunu söylüyor Vanilla Sky. İnsan zihni de kompartımanlara ayrışmış biçimde. Resimdeki bütünlüğü sağlayan şey bu biraraya gelmiş karalerdir. 24 kare gibi. Shotların ve parçaların bir araya gelmesine zihinin yaşanmış, görmüş olduğunu çağırması ya da anıların geri dönmesi diyoruz. Gerçek dediğimiz şey ise bu toplanmış karelerdir.

Hatırlamak bilinçli rüyanın kendini göstermesidir. Yaşam ise bilinçli rüyaların toplamıdır. “Eğer algı kapıları temizlenseydi, her şey insana olduğu gibi sonsuz görünürdü.” — William Blake

Hayal ve gerçeğin ayrıldığı nokta neresi dedirten Vanilla Sky Hafızanın sembolik anlamlarını sergileyen resimleri bir kolaj paketi halinde gösteriyor. Yaşam bilinçli bir rüya mıdır ? William Blake ve Vanilla Sky ele ele tutuşmuş, arkada Radiohead derinliği ile ruhumuza dokunuyor.

• Birinde Blake’in “Sonsuzluk Kapıları”
• Diğerinde LE’nin dijital rüya laboratuvarı