Alışkanlık Matematiği

Alışkanlık Matematiği bizleri biz yapan 24 saatlik kararlarımızın ve eylemlerimizin formüllerinden oluşan bir hesap sistemidir. Aynı zamanda Alışkanlık Matematiği mikro alışkanlıkların makro inşalara dönüşümünü açıklar. Bu konu uzun süredir ara ara beni yoklayan, aklımın ucuna gelip bir sinyal çaktıktan sonra giden bir konu. Artık sanırım yaş aldıkça da hayatın matematiksel sonuçlarına göre kendimizi daha fazla değerlendirme, bulunduğumuz konumu buna göre sorgulama pratikleri de artmakta. Evet her zaman değil; ara ara olan bir şey. Bu dünyanın algoritmasına gömülü benliklerimizde bazı eşikler var..

İnsanı dönüştüren alışkanlıklar, her gün üzerimize giydiğimiz elbiseler gibi, aldığımız duş ve uyku gibi temel prensiplerin ve eylemlerin sonucunda ortaya çıkan bir ürün yelpazesi. Alışkanlıkları ürün gibi düşünürsek, o ürünün bize faydası ve işlevini, ürünün çoğu zaman kalitesine, işlevselliğine ve çeşitliliğine bağlı olarak değiştiğini görürüz. Ürün gamı geniş olan bir benliğin sunumu da o kadar besleyici, o denli dikkat çekici ve dönüştürücü olma potensiyeline sahip.

Peki bu noktada mikro alışkanlıklar dediğimiz ve son yıllarda kavramsal olarak daha da görünür olan bu yaklaşım ne anlama geliyor? Mikro alışkanlık makro inşa süreçleri neye benziyor?

Örneğin Sosyolojik analizlerde merkez-çevre kavramları vardır. Bunlar bir konuyu ele alış tarzının başlangıç patternleri gibidir. Özellikle merkezden çevreye ve çevreden merkeze doğru değerlerdirmeler kültürel dinamiklerin hareket noktalarını ve onların tarzlarını inceler. Merkez dediğimiz en içte olan ve dışarı doğru açılarak giden, etrafını şekillendiren temel unsurların gömülü olduğu referans noktalardır. Geçmişte Türkiye’de Şerif Mardin gibi ünlü düşünürlerin topluma ele almada, toplumun dönüşüm potensiyellerini incelemede kullanılmıştır.

Diğer bir deyişle merkez unsurlar daha çok bir toplumun oluşturucu ve yönetici duraklarıdır. Periferi dediğimiz çevreye yakın bölgeler ise, merkezdeki enformasyonu çevredeki yapılara iletmede görevli olan taşıyıcı ve denetleyici istasyonlardır. Çevre ise kültürün sergilendiği ve ortak unsurların biraraya geldiği toplumsal alandır. Uzaktan baktığımızda çevre bir gözenek noktası ve performans sanatının icra edildiği yerlerdir. Tüm alışkanlıklar ve davranış kalıplarının kümelendiği görünür alanlardan oluşurlar.

Alışkanlık Matematiğinde Görünmez ve Otomatik Küçük Parçalar

Peki alışkanlıkların inşa edildiği ve nihayet sahneye sunulduğu gündelik yaşamda parçacık devreleri dediğimiz mikro alışkanlıkları nasıl ele alacağız?

Kararlarımızın dakika ve saatler içerisindeki yörüngeleri bu mikro alışkanlıklardan yola çıkar. Örneğin 60 dakikada nerede olduğumuz ve ne yaptığıınız , 3 saatlik dilimde nerelere yöneldiğiniz, 3 sene içerisinde ne kadar yer değiştirip nerelere gittiğiniz…Tüm bunlarla oluşan etkileşim sayınız ve tarzınız , mekansal yer değiştirmeler mikro alışkanlıklar olarak merkezde toplanan sinyal potensiyelleridir. Aynı beyindeki karar verme mekanizmalarında aktivite potensiyellerinin yoğunlaştığı ve karar almada örüntü oluşturarak bizlere yön veren mekanizmalar gibi. İşte makro inşalar için etkili olabilecek dinamikler bu potensiyel devrelerin zirve yaptığı bölgelerde yeşerir.

Alışkanlıklarımız ise devşirilmesi zor olan , kimi zaman herkesin iyisi ve kötüsüyle muzdarip olduğu ya da sevdiği şeylerden oluşan hareket ve düşünüş tarzımızdır. Bir şeyin alışkanlık haline gelip otomatikleşmesi ve benliğimizde yer bulabilmesi ise onun tekrarlarına ve sıklığına bağlıdır. Zamanın akışına hapsettiğimiz tekrarlar ve rutinler mikro alışkanlıklar olarak şekillenir . Gündelik yaşamda tekrarların hacmi ne kadar büyükse, onları değiştirmede ortaya çıkan direncin şiddeti de o kadar fazla olmaktadır . Bu direnç noktalarında kişinin aldığı tutumlar elbette içinde bulunduğu ortamlar yakından ilişkilidir. Bunlar kimi zaman kendi gömülü şablonlarımıza paralel ya da zıt olabilmektedir. Örneğin mikro seviyede olan bir alışkanlığın kişiye artık zarar vermeye başladığı noktalarda karşımıza bu direnç noktaları çıkar. Ve her direnç noktası büyük bir enerji gerektirir. Aynı bir nesnenin şekillenme aşamasında maruz kaldığı kuvvet toplamları gibi.

Alışkanlık Matematiği Sürecinde Kişiliğin Sürtünme Katsayısı

Mikro Alışkanlıktan Makro İnşaya giden yollar, kişiliğimizin tarihsel hikayesindeki en temel dönüm noktalarıdır. Bu dönüm noktaları sayesinde insanoğlu hayatında unutamayacağı ve duygusal anlamı yüksek olan ve hafızaya kazınmış anılara sahiptir. Her büyük ve devasa yapımların; bu ister sinema filmi ya da bir karakterin otobiyografisi olsun, isterse de büyük mega projeler olsun, hemen hepsi büyük bir çaba ve kendi hikayesinde kimi zaman işin içinden çıkılamayacak direnç noktaları barındırır. Hikayelerimizi kutsal yapan da bu direnç noktalarıdır.

Realitenin sahip oldukları yani çevremizin bizi hapsettiği ortam ile benliğimizin arzuları ve istekleri arasındaki uçurum ne kadar fazla ise, kişiliğin değişime karşı gösterdiği sürtünme katsayısı da o kadar fazla olmaktadır. İşte bu noktalarda mikro alışkanlıkların ısrarcı doğası merkezden sesini duyurmaya , gürültüsünü arttırmaya başlar. Çevre dediğimiz periferik alanlarda ise keşfedilmeyi ve dönüşmeyi bekleyen makro inşa potensiyelleri gezinir. Buradaki çatışma her zaman anlatılmaya değerdir.

İşte bu yüzden mikro inşalardan makro inşalara geçiş ve alışkanlıkları değiştirmek oldukça zordur. Yaşamımızı belirleyen ve kaderimizin tonlarını seçen ise bu aradaki fay hatlarına benzer gerilim noktalardır.

Alışkanlık Matematiği : Mikro Alışkanlık Makro İnşa İçin Alternatif Patikalar

Benlik havuzundaki çeşitlilik, alışkanlıkların dönüşümünde kritik rol oynar. Peki benlik havuzunu çeşitlerdirmenin ve bundan yaratıcı ve dönüştürü şekilde faydalanmanın, nihayetinde etki yaratmanın en büyük yolu ise kişinin kendi iskelet bulmuş inançlarına ve eylemlerine gerekli mesafeyi alabilmesinde yatar.Bazı alışkanlıkların tedavülden kaldırmaya ihtiyacı vardır. Elbette burada bir acı patikası karşımıza çıkar. Direnç noktalarından oluşan acı patikaları.

https://contentdiving.com/2024/09/03/behavioral-economy/

Alternatif patikalar ise yapılmayanı yapmak , düşünülmeyeni düşünmek, istenmeyeni kabul etmek ve kişinin kendisini biraz da bilinmeyene itebilme cesaretidir. Risk almak ve kimi zaman o riskleri ceplerimizde taşımak, onları etrafımıza bulaştırmak gerekebilir. Yeni olanın ve bilinmeyenin insan ruhuna gömülü olan korkutucu doğası kişiliğin harekete geçmesi için gereken ateşleyici güçle yakından ilintilidir. Kişiliğin yıkımı ve inşası , karakterin örülü olduğu alışkanlıklar patikasını eğlenceli hale getirebilir. Bu patikadaki her türlü zorluk, merkezden çevreye büyük bir dönüşün anahtarını sunar bizlere.

Mikro Alışkanlık Makro İnşa aklımıza karıncaları getiriyor. Çevreden topladığı faydalı besinleri merkeze taşıyan karıncalar gibi dirayetli ve sabırlı olmanın doğasını bizlere sunuyor. Bu sabır ve direnme kuvveti mikro alışkanlığın makro inşalara dönüşmesinde büyük kıvılcımlar yaratacaktır. Doğadaki en çalışkan canlılar olan karıncaların dirayeti ve hırsı, kendi kolonilerinin kaderlerini ilmek ilmek örmede ne kadar etkiliyse, biz insanların da bu hakikatde ortak paydaya sahip olması o kadar kaçınılmaz ve zorunlu olacaktır.

Alışkanlık Matematiği: Davranış Haritaları Ve Mindset ( Zihinsel Algoritmalar )

Alışkanlık Matematiği için zihinsel algoritmalarının haritasını çıkarmak gerekiyor. Yöntemsel müdahale ile değişmek ve dönüşmek, adapte olmak mümkün.

• Davranış Matematiği bilginin takibi ve farkındalığından ziyade bu bilgilerin karar ve eylem pratiklerine ne kadar yansıtıldığını gösterir.
• Her an oluş halindeki bizler, sabit yörüngelerden ziyade zihinsel çapaları eylemlerimize aktararak yeni yönler ve haritalar çıkarabiliriz.
• Sabitlik, kişiliğin değişime karşı sürtünme katsayısını artırır. Zihinsel Algoritmaların hüküm sürdüğü bireyde adaptasyon gücünü baltalar.
• Günlük yaşamda mikro davranış değişiklikleri zihinsel algoritmalarda etkileyici dokunuşlar ortaya çıkarır. Zamanla kırılmalar ve yenilenmeler yaratır.
• Duygusal sistemin nöroplastisitede öğrenmeyi ve değişmeyi ne kadar desteklediği yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur.
• Dijital dünyada zihnimizin artan sensör duyarlılığını dizginlemek için durmak ve ara vermek direnç noktalarındaki gerilimi azaltabilir.